Cengiz Holding, bir kez daha tartışmaların merkezinde. Şirket, Sinop'ta düzenlenecek olan ve maden rezervleri açısından oldukça zengin bir bölgedeki ihaleye girecek. Ancak ihale şartnamesindeki bazı özel koşullar, Cengiz Holding'e büyük avantaj sağlaması şaibe yarattı. İhaleye girecek firmanın 'bakır zenginleştirme tesislerine sahip olması' şartını yalnızca Cengiz Holding'in karşılaması sayesinde şirket, 3.5 milyar vereceği ihaleden 100 milyar lira kadar kazanacak.

PİYASA DEĞERİ İLE İHALE BEDELİ ARASINDAKİ FARK 28 KAT

Sözcü'den Başak Kaya'nın aktardığına göre Deniz Yavuzyılmaz, ihaleyle ilgili şu açıklamalarda bulundu:

"Bu alanda bizzat MTA tarafından belirlenen 13.3 milyar dolarlık bakır, altın ve çinko rezervi var. Maden Sahasında üretilecek bakırın piyasa değeri ihale şartnamesine göre bizim yaptığımız hesaplamalarla birlikte 100 milyar lira. Ancak sahanın rekabetten uzak bir şekilde ihale bedeli 3 buçuk milyar lira. Aradaki fark 28 kat.

İhaleyi 3.5 milyara alacak olan şirket 10 yıl üretim yapacak. Bu sürede ihaleyi alacak firma 100 milyar lira değerinde maden elde edecek ve bunun sadece yüzde 1’ini MTA’ya verecek. 10 yıl sonra da alandaki 13 milyar dolarlık rezerv tamamen kendisinin olacak.

'İZABE TESİS ŞARTI İLE CENGİZ HOLDİNG ALACAK'

Şartnamede ihaleye girecek firmanın izabe tesisine sahip bulunması hükmü var. Bakırı zenginleştiren bu tesis, sadece Cengiz Holding’de var. Samsun’daki bu tesisi 2004’te 33 milyon dolara devletten özelleştirmeyle aldılar. Aynı tesisi bugün kurmak 300 milyon dolara mal oluyor. İhaleye tek firma katılsa ve rekabet oluşmasa bile, izabe şartı nedeniyle maden sahasını Cengiz Holding ya da onun adına girecek firma alacak.

Cengiz Holding Türkiye’deki bakır üretimini sağlayan tesisi 2004 yılında AKP marifetiyle devletten özelleştirme yoluyla çok cüzi bir rakama 33 milyon dolara devraldı bugün itibarıyla aynı tesisi kurmak istese bir başka şirket 300 milyon dolar gibi bir rakama ihtiyacı var. Bu şekilde yapılan ihalelerde Cengiz Holding’i devasa bir avantaja kavuşturuyor. Bu şekilde yapılan ihalelerle bakır maden sahalarını adeta topluyor. Kendisi doğrudan ihaleye girerek de alabiliyor, kendisini gizlemek istediğinde ise bir başka şirket aracılığıyla da.

ELAZIĞ'DA DA BENZER BİR İHALE YAPILMIŞ

Ankara’daki Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğü (MAPEG) binasında yapılacak olan ihaleyi, rekabet oluşmasa dahi, izabe tesisi şartı nedeniyle Cengiz ya da devir amacıyla onun adına girecek bir firma alacak. Daha önce Elazığ’da benzer bir ihaleye yapılmış, izabe tesisi kuracağı vaadi ile ihaleyi alan şirket kısa süre sonra bundan vazgeçip alanı Cengiz’e devretmişti. Yeni ihalede de Cengiz Holding’in adının tartışılmasını önlemek amacıyla aynı taktiğin uygulanabileceği belirtildi."

'BİR AVANTAJIMIZ YOK'

Yavuzyılmaz’ın ihaleyle ilgili iddialarına yanıt veren Cengiz Holding, savunmasında şu ifadeleri kullandı:

"Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğü (MAPEG) tarafından Sinop ili sınırları dahilinde bulunan ER:3416434 sayılı IV. Grup maden sahasının bakır uç ürün üretimine yönelik tesis kurulması veya kurulu tesiste kapasite artışı yapılması şartı ile ihale edilmesine dair ihale ilanı 20.09.2024 tarihli Resmi Gazete’de ilan edilmiştir. Bu ihale ve şartnamesi hakkında şirketimiz, kamuoyu ile eş zamanlı bilgi sahibi olmuştur.

Bahse konu ihale, maden mevzuatı hükümlerinde öngörüldüğü şekilde kapalı teklif ve açık artırma ihale usulüne göre yapılacaktır. Şartname ve ihale dokümanlarına göre teklif sahibinin yılda asgari 2.000.000 ton tüvenan cevheri ve bu tüvenan cevherinden yılda asgari 20.000 ton bakır uç ürünü üretecek nitelikte tesisi 4 yıl içinde kuracağını taahhüt etmesi, ihaleye katılım için yeterlidir. Ayrıca MAPEG’e başvuru halinde bu sürenin 5 yıla çıkarılması da mümkündür.

'TÜM DÜNYADA UÇ ÜRÜN TESİSİ ŞARTI ARANMAKTADIR'

Dolayısıyla bu konuda mevcut bulunan izabe tesisin kapasitesinin artırılması veya belirlenen sürede tesis kurulacağının taahhüt edilmesi arasında ihalenin kazanılması açısından hiçbir avantajlı durum bulunmamaktadır. Öte yandan tüm dünyada; aralarında madenciliğin de bulunduğu bazı stratejik alanlarda yapılan ihalelerde, ürünün yarı mamul olarak yurt dışına satılmasını önlemek ve katma değeri ülkede tutmak için uç ürün tesisi şartı aranmaktadır."