Son dönemde yaşanan kuraklık ve küresel piyasalardaki gelişmeler nedeniyle ayçiçeği yağı fiyatlarında yaşanan artışlar ve arz güvenliği endişeleri, Türkiye'de önemli bir gündem maddesi haline geldi. Bu durum üzerine harekete geçen Ticaret Bakanlığı, yağlık ayçiçeği tohumu ve ham ayçiçeği yağı ithalatında tarife kontenjanı belirleyerek yeni bir düzenleme getirdi.
Konuya ilişkin Cumhurbaşkanı Kararı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girdi.
Ticaret Bakanlığından konuya ilişkin yapılan açıklamada, piyasaların doğru yönlendirilerek spekülatif fiyatların önlenmesi, temel gıda ürünlerinde arz güvenliğinin sağlanması ve ülkenin ihtiyacının yerli üretimin teşviki yoluyla karşılanabilmesi amacıyla üretici ve tüketici refahının birlikte değerlendirildiği bildirildi.
Bakanlık tarafından, Tarım ve Orman Bakanlığının yanı sıra ilgili kurum ve kuruluşlarla koordineli olarak ticaret politikalarının tüm araçları kullanılarak gerekli tedbirlerin zamanında alındığına işaret edilen açıklamada, şu ifadelere yer verildi:
"Bu çerçevede, ülkemizde rekolte ve verimin düşmesine yol açan olumsuz iklim şartlarının yanı sıra bölgesel ve küresel gelişmelerin etkisiyle üretimi tüm dünyada olumsuz yönde etkilenen yağlık ayçiçeği tohumunda ve ayçiçeği yağında arz talep dengesinin sağlanması ve aynı zamanda yağlık ayçiçeği tohumu üretiminin artırılması açısından çiftçimizin teşvik edilerek gözetilmesini teminen Tarım ve Orman Bakanlığı ile istişare içerisinde konu tarafımızca yakinen takip edilmekte ve gerekli tedbirler alınmaktadır. Bakanlığımız tarafından yapılan çalışmalar neticesinde, yağlık ayçiçeği tohumunda 2025 yılı başında oluşacak ihtiyacın yerli üretimle karşılanamayan kısmı için çiftçimizin zarar görmeyeceği ve yerli ürünün iç piyasada en iyi şekilde değerlendirilmesini sağlayacak şekilde tedarik edilebilmesi amacıyla gerekli düzenleme yapılmıştır."
Açıklamada, yağlık ayçiçeği tohumunun hasat dönemi ve çiftçi gelirinin korunması gereği dikkate alınarak uygulanacak tedbire dikkat çekilerek, "Bakanlığımızca iç ve dış piyasa şartları itibarıyla gerekli görülen haller dışında 1 Temmuz-30 Kasım tarihlerinde yerli ayçiçeği tohumu alımı yapan firmalara tahsis edilmek üzere, 1 milyon ton yağlık ayçiçeği tohumu ithalatında yüzde 8 veya bunun karşılığı 400 bin ton ham ayçiçeği yağı ithalatında yüzde 20 gümrük vergili tarife kontenjanı açılmıştır." değerlendirmesinde bulunuldu.
"Yerli Üretici Zarar Görmeyecek"
Bu kapsamdaki ithalata, yerli üreticinin zarar görmemesi amacıyla, çiftçinin elinde ürünün kalmadığı ve yerli ayçiçeği tohumunun iç piyasada tükendiği 1 Ocak-30 Nisan 2025 tarihlerinde çiftçiden alım yapılmış olması halinde müsaade edileceği aktarılan açıklamada, şunlar kaydedildi:
"Bu tarihten sonra hasat döneminin yaklaştığı dönemde ise düşük vergili ithalat imkanı sonlandırılacaktır. Böylelikle, ülkemiz ihtiyaçlarını karşılamak üzere sınırlı miktar için açılan söz konusu tarife kontenjanıyla çiftçilerimizin bu yılki ürününün piyasada en iyi şekilde yer bulması, bu yolla 2025-2026 sezonu için ekim motivasyonunun artırılması ve iç piyasa ihtiyacının ayçiçeği yağında oluşabilecek spekülatif fiyat hareketlerine karşı tüketiciyi koruyacak şekilde karşılanması hedeflenmektedir. Bakanlığımız, başta Tarım ve Orman Bakanlığı ile birlikte hareket ederek piyasada oluşan arz, talep ve fiyat düzeyini yakından takip edip, gerekli düzenlemeleri zamanında hayata geçirmeye devam edecektir."